ارزیابی دقّت مدل‌های رقومی ارتفاع (DEMs) حاصل از نقشه های توپوگرافی و مقایسه‎ی تطبیقی آن با DEM های ماهواره ای (مطالعه‎ی موردی: DEM های توپوگرافی و ASTERمنطقه‎ی آبغه در خراسان رضوی)

یکی از روش های تهیّه ‎ی رسترهای ارتفاعی، استفاده از نقشه های توپوگرافی کاغذی است. در ایران بسیاری از کاربران GIS با رقومی کردن نقشه‌های توپوگرافی 1:50000 سراسری به تهیّه‎ی مدل‌های رقومی ارتفاع می‌پردازند، اما کمتر به‎میزان دقّت و همچنین درجه اعتبار آنها در تحلیل های ناهمواری توجّه می شود. در این مقاله دو هدف عمده دنبال شده است، نخست به ارزیابی میزان دقّت این‌گونه رسترها با مقایسه‎ی شبکه های زه‎کشی مستخرج از رستر مبتنی بر نقشه‎ی توپوگرافی و شبکه‎ی زه‎کشی حاصل از تصاویر ماهواره ای پرداخته شده است و دوم درجه اعتبار آن در مقایسه با رستر نوع ASTER به‎عنوان یکی از پُرطرفدارترین نوع داده‌های مورد استفاده در ژئومورفولوژی سنجیده شده است. در این راستا ابتدا نقشه‎ی زه‎کشی منطقه‎ی مورد مطالعه از تصاویر ماهواره‌ای IRSpan سال 1384 استخراج و به‎دلیل نزدیک‎بودن به زمین واقعی، معیار این ارزیابی در نظر گرفته شده است. سپس منحنی‌های تراز 20 متری از نقشه‎ی توپوگرافی1:50000 منطقه‎ی رقومی و رستر ارتفاعی آن با اندازه‌های سلولی10 و 30 متر ساخته شد. به‎کمک ابزار هیدرولوژی در نرم‌افزار ArcGIS، شبکه‌ی زه‎کشی رستری منطقه در دامنه‌های سلولی 25 تا 500 سلول برای کلّ حوضه‌ی‌ آبریز و سپس واحدهای ژئومورفولوژی مختلف استخراج و خصوصیّت‎های مورفومتری منطقه بر مبنای نقشه‌های به‎دست‎آمده مقایسه شدند. در آخرین مرحله‎ی شبکه‎ی زه‎کشی حاصل از DEM توپوگرافی با شبکه‎ی متناظر آن از DEM نوع ASTER مقایسه شدند.نتایج نشان داد که DEM های حاصل از نقشه‌های توپوگرافی در مقایسه با زمین واقعی، از خطاهای چشمگیری برخوردارند، اما در مقایسه با DEMهای ماهواره‌ای درجه اعتبار مناسبی را ارائه می‎کنند.